İLÇEMİZİN TARİHİ GELİŞİMİ
Sarıkaya İlçesi Anadolu’da ilk siyasi birliğini kurmuş olan Hitit İmparatorluğunun kuruluş alanı içerisinde bulunmaktadır. Bu devrin yansımaları olan höyükler Sarıkaya’nın köylerinde çokça rastlanmaktadır. Hititlerden sonra bu bölge Asurîler’ in ve ardından da İskender’in işgaline uğramıştır. Tahminen M.Ö.1.asırda Romalılarca alınmıştır.
İlçede Roma devrine ait tarihi kalıntılar ve eserlerin yanında çok sayıda yazılı eserlere de rastlanmaktadır. İlçe Romalılar devrinde 7000 haneli Opel adında bir şehirdi. Kaplıcalarıyla ünlü ilçede bulunan Roma devrine ait, kaplıca kalıntısının Roma Krallarından birinin kızı için yapıldığı söylenmektedir. İlçede Romalılardan kalma büyük taşlarla örülü duvar kalıntılarına, şehri çevreleyen surlar, sütunlar ve sütün başlıklarına sık-sık rastlanmaktadır.
İlçenin 1071 Malazgirt Zaferinden sonraki yıllarda, bölgenin Selçuklu hâkimiyeti altına girdiği ve Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlıların hâkimiyetine geçtiği sanılmaktadır. Günümüzde, İlçe sınırları içerisinde Selçuklu ve Osmanlı devirlerinden kalma az sayıda yerleşik Türkmen köylerine rastlanmaktadır. Ayrıca 1878 Osmanlı-Rus (93 Harbi) savaşı nedeniyle Doğu Anadolu bölgesinden göç eden ve Kars Muhaciri diye adlandırdığımız halkın yerleştiği köylerde bulunmaktadır.
Cumhuriyet döneminden itibaren, ilçeye 1924–1936 yıllarında Y unanistan, Romanya ve Yugoslavya’dan gelen, 1951 yılından itibaren de Bulgaristan’dan göç eden Türk vatandaşları yerleştirilmiştir.
İlçe, 1935 yılına kadar Boğazlıyan ilçesinin bir köyü iken, dönemin Valisi Bekir Sami BARAN tarafından bucak merkezi haline getirilmiş. O zamana kadar bucak merkezi olan Aşağı Sarıkaya köyünden bucak teşkilatı tamamen alınarak, Terzili Hamamı veya Hamam köyü diye anılan şimdiki İlçe merkezine getirildiği için, ilçenin adı Sarıkaya olarak anılmaya başlanmıştır. Yerleşim yeri 1957 yılında aynı adla İlçe merkezi olmuştur.
Yerleşimin ilk konut dokusu şimdiki kaplıca otelinin ve roma hamamı kalıntısının bulunduğu bölgede yoğunlaşmaktadır. Yerleşimin 1923–1960 yılları arasında tarihsel gelişimi bu alandan batı ve güney yönlerine kaymıştır. Bu yönde kaymasında karayolunun oluşması etkili olmuştur. 1960–1980 yılları arasında yerleşimin mekânsal gelişimi kuzey ve batı yönlerinde olmuştur. Bu dönemdeki yapılaşmalar İstiklal, Cumhuriyet, Bahçelievler, Battalgazi, Yenidoğan ve Fatih mahallelerinde yoğunlaşmaktadır. 1980–2000 yıllarında yerleşime yeni mahaller bağlanmıştır. Bu d önemde Kayseri-Yozgat yolu boyunca yapılaşmalar yoğunlaşmaktadır. Yine bu dönemde yeni yapılaşmalar mahallelerde artıştır. Yerleşimde 2000–2008 yılları arasında çok ciddi yapılaşmalar olmamıştır. Özellikle yurt dışında yaşayan vatandaşların yaptırdıkları konut sayısında azalış söz konusudur. Ayrıca yerleşimin dışa göç vermesi, iş imkânlarının yetersiz olması gibi etkenlerden dolayı kentsel formda değişimler azdır.